ਜਮਾਤ ਦੱਸਵੀਂ ਭਾਗ ਪਹਿਲਾ - ਭੂਗੋਲ ਭਾਰਤ -ਇੱਕ ਜਾਣ-ਪਹਿਚਾਣ

1.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਨਾਂ ‘ਇੰਡੀਆ ’ ਕਿਸ ਧਾਰਨਾਂ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ-ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਨਾਂ ‘ਇੰਡੀਆ’ ਸਿੰਧੂ ਨਦੀ ਤੋਂ ਪਿਆ ਹੈ.ਇਰਾਨੀ ਲੋਕ ਸਿੰਧ ਨਦੀ ਨੂੰ ਹਿੰਦ ਕਹਿ ਕੇ ਬੁਲਾਂਦੇ ਸਨ.ਯੂਨਾਨੀ ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ‘ਇੰਡੋਸ’ ਦੇ ਨਾਂਮ ਨਾਲ ਪੁਕਾਰਦੇ ਸਨ.ਰੋਮ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ‘ਇੰਡਸ’ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ.ਇਸ ਤਰਾਂ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨਾਮ ‘ਇੰਡੀਆ’ ਪਿਆ.

2.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ –ਭਾਰਤ ਏਸ਼ੀਆ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਗ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਦੇਸ਼ ਹੈ .ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਅਧਾਰ’ਤੇ ਇਸਦਾ ਸੱਤਵਾਂ ਸਥਾਨ ਹੈ.ਇਸਦਾ ਉਤ੍ਤਰੀ ਹਿੱਸਾ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਦੀਵਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਹੈ.ਇਸਦਾ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸਾ ਇੱਕ ਤਿਕੋਣ ਵਰਗੀ ਸ਼ਕਲ ਦੀ ਤਰਾਂ ਹੈ.ਜਿਸਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ ਹੈ.

3.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ –ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਸਿਰਿਆਂ ਦੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੰਡ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ?

ਉੱਤਰ –ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਮਹਾਂਨ ਦੀਵਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਪਾਸੇ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹਿੰਦ-ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਸਥਿੱਤ ਹੈ.

4.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ –ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ – ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ‘ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣੀਆਂ ਨਡਾ ਹੈ. ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣ ਵਾਲੇ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਰਗ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ.ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਸੇ ਮਾਰਗ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਜਾਪਾਨ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਅਤੇ ਚੀਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੱਕ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ.

5.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ–ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਨਾਲ ਤੱਟਵਰਤੀ ਰੇਖਾ ਲੱਗਣ ਕਾਰਣ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਕਿਹਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਬਣਦਾ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ – ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸਾ ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਤੱਟਵਰਤੀ ਰੇਖਾ ਬਣਦਾ ਹੈ.ਇਸਦਾ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦਾ ਹੈ.ਇਸ ਇਸ ਕਾਰਣ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ,ਜਪਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਆਦਿ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ.

6.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੈਨਾ ਦੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੋਣ ਦੇ ਕੀ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹਨ ?

ਉੱਤਰ- ਭਾਰਤ ਹਿੰਦ-ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ.ਇਸਦੇ ਕਾਰਣ ਭਾਰਤ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਲੰਕਾ ਵਿੱਚ ਉੱਗਰਵਾਦ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਾਲਦੀਪ ਨੂੰ ਵੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਡਾਕੂਆਂ ਤੋਂ ਸੁਰਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਹੈ.ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੈਨਾ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦੇ ਬਲ ‘ਤੇ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕਿਆ ਹੈ.

7.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ – ਭਾਰਤ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ- ਭਾਰਤ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ 8⁰4’ਤੋਂ ਲਈ ਕੇ 37⁰17’ ਉੱਤਰੀ ਅਕਸ਼ਾਂਸ਼  ਤੱਕ ਤੋਂ 68⁰7’ ਲੈ ਕੇ  ਲੈ ਕੇ 97⁰24ਪੂਰਬੀ ਦੇਸ਼ਾਂਤਰ ਦੇ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ.

8.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਭਾਰਤ ਦੀ ਉੱਤਰ –ਦਖਣੀ ਅਤੇ ਪੁਰਬ-ਪੱਛਮੀ ਸੀਮਾ ਬਿੰਦੂਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲੰਬਾਈ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ- ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਲਈ ਕੇ ਦਖਣ ਵਿੱਚ ਕੰਨਿਆਂ ਕੁਮਾਰੀ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 3214ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ.ਇਸ ਦੀ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਅਰੁਣਾਂਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਲਈ ਕੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਸੀਮਾਂਤ ਬਿੰਦੁ ਰਣ-ਆਫ਼-ਕਛ ਤਕ ਲੰਬਾਈ 2933 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ.

9.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ-  ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਥਲਵਰਤੀ ਅਤੇ ਤਟਵਰਤੀ ਸੀਮਾਵਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਲੰਬੀਆਂ ਹਨ ?

ਉੱਤਰ- ਭਾਰਤ ਦੀ ਥਲ ਸੀਮਾ 15,200  ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ ਤਟੀ ਰੇਖਾ 7516.6  ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ.

10.   ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਉੱਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?

     ਉੱਤਰ – ਧਾਰਮਿਕ ਗੁਰੂਆਂ ,ਪੀਰਾਂ ਅਤੇ ਸੂਫੀਆਂ ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਬੰਧੁਤਵ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਲਹਿਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਸੰਪ੍ਰਦਾਇਆਂ  ਦੇ ਲੋਕ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਏ. ਇਸ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਏਕੀਕਰਨ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਹੀ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਯੋਗ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ.

11.   ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਯੋਗ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ- ਉੱਪ ਮਹਾਦੀਪ ਇੱਕ ਉਹ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਦੇਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਬਹੁ-ਭਾਗ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਅਤੇ ਭੂ-ਆਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆ ਹਨ. ਇਹ ਅਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਇਸ ਨੂੰ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ,ਜਿਵੇਂ ਹਿਮਾਲਿਆ ਪਰਬਤ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਬਾਕੀ ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਦਾ ਹੈ.

12.   ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਖੇਤਰਫਲ ਪੱਖੋਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕੀ ਸਥਾਨ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ- ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਸੱਤਵਾਂ ਸਥਾਨ ਹੈ.

13.   ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵੰਡ ਕੀ ਸੀ ?

ਉੱਤਰ- ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ 562 ਰਜਵਾੜੇ ਸ਼ਾਹੀ ਰਿਆਸਤਾਂ ਅਤੇ 9 ਬਰਤਾਨਵੀਂ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ . 15 ਅਗਸਤ, 1947 ਨੂੰ ਅਜੋਕਾ ਭਾਰਤ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ.

14.   ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਰਾਜ –ਪੁਨਰਗਠਨ ਆਯੋਗ ਨੇ ਕੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ?

ਉੱਤਰ- 1953 ਈ. ਵਿੱਚ ਫਜ੍ਹਲਅਲੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਜ ਪੁਨਰਗਠਨ ਆਯੋਗ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ.ਇਸ ਆਯੋਗ ਨੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾਈ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ 14 ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ 9 ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ.

15.   ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਸਾਡੇ ਅਜੋਕੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਹੋਇਆ ?

ਉੱਤਰ- ਸਾਡੇ ਅਜੋਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਜਨਮ ਪਹਿਲੀ ਨਵੰਬਰ ,1966 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ.

16.   ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰਫਲ ਤੇ ਜਨਸੰਖਆ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ .

ਉੱਤਰ- ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰਫਲ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਰਾਜ ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਰਾਜ ਗੋਆ ਹੈ.ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਜੰਨਸੰਖਿਆ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਰਾਜ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਰਾਜ ਸਿੱਕਮ ਹੈ.

17.   ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਸਦਨਾਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਕਿੰਨੇ ਹਨ ?

ਉੱਤਰ- ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸਦਨ (ਲੋਕ ਸਭਾ ) ਦੇ ਮੈਂਬਰ 550 ਹਨ ਅਤੇ ਉੱਪਰੀ ਸਦਨ (ਰਾਜ ਸਭਾ ) ਦੇ ਮੈਂਬਰ 250 ਹਨ.

18.   ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ.

ਉੱਤਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਹਨ:-

(ਓ )ਤ੍ਰਿਪੁਤੀ,(ਅ)ਜਗਨਨਾਥਪੁਰੀ, (ਈ)ਬਦ੍ਰੀਨਾਥ,(ਸ)ਅਜਮੇਰ,(ਹ)ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ, (ਕ) ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ,(ਖ )ਹੇਮਕੁੰਟ ਸਾਹਿਬ ,(ਗ)ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ,(ਘ),ਹਜੂਰ ਸਾਹਿਬ.

19.   ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੁਆਰਾ ਵੱਡੇ ਲੋਕ ਸਮੂਹ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ ?

ਉੱਤਰ- ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੁਆਰਾ ਵੱਡੇ ਲੋਕ ਸਮੂਹ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ:-

(ਕ)ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਧ-ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਚੀਨ ਰਾਹੀਂ ਆਈ ਮੰਗੋਲ ਜਾਤੀ.

(ਖ)ਉੱਤਰ ਪਛਮੀ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿਬਤ ਦੇ ਲੋਕ.

(ਗ)ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਆਏ ਆਰੀਆ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਲੋਕ.

(ਘ)ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰਵਿੜ ਜਾਤੀ ਦੇ ਕਬੀਲੇ.

(ਚ)ਤਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਲੰਕਾ ਤੋਂ ਆਏ ਤਮਿਲ ਜਾਤੀ ਦੇ ਲੋਕ.

20.   ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪਧਰ ਦੀਆਂ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ?

ਉੱਤਰ- ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪਧਰ ਦੀਆਂ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ- (ਕ)ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜੁਹਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਅਨਪੜ੍ਹ ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਣ.

(ਖ)ਜਿਹੜੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਤਿਹਾਈ ਲੋਕ ਗਰੀਬੀ ਰੇਖਾ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹੋਣ.

(ਗ)ਜਿਹੜੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ,ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆ ਹੋਣ.

___________________________________________________________________

1.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਕੀ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ - ਭਾਰਤ ਖੇਤਰਫਲ ਪੱਖੋਂ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ.ਇਸਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਦੇ ਕਾਰਣ ਹੀ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ .ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਖੇਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ.ਜਿਸ ਦੇ ਭੂ-ਭਾਗ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਂਵਾਂ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਅਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ.ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਂਵਾ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਹਨ .ਇਸਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਕੁਸ਼ ਆਦਿ ਪਹਾੜੀਆਂ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪਛਮੀ ਭਾਗਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ.ਦਖਣ ਵਿੱਚ ਪਾਕ ਜਲ ਸੰਧੀ ਅਤੇ ਮੰਨਾਰ ਦੀ ਖਾੜੀ ਉਸਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਤੋਂ ਅਤੇ ਅਰਾਕਾਨ  ਉਸਨੂੰ ਮਿਆਂਮਾਰ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਦੇ ਹਨ.ਥਾਰ ਦਾ ਮਾਰੂਥਲ ਉਸਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਦਾ ਹੈ.ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੰਨੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੇਤਰ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਣ ਹੀ ਇਸ ਵਿਚ ਕਈ ਸਭਿਆਚਾਰਕ,ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ. ਪਰੰਤੂ ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ ,ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਏਕਤਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ.ਇਸ ਤਰਾਂ ਅਸੀਂ ਵਰਤਮਾਨ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ .ਹੁਣ ਦੇ ਭਾਰਤ,ਪਾਕਿਸਤਾਨ ,ਨੈਪਾਲ,ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼,ਭੂਟਾਨ ਮਿਲ ਕੇ ਹੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹਨ.

2.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿਚ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕਤਾਵਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ?

ਉੱਤਰ- ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧਰਮਾਂ ਅਤੇ ਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ.ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ,ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਭਾਸ਼ਾ ਪਹਿਰਾਵਾ,ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ,ਖਾਣ-ਪੀਣ  ਸੰਬਧੀ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ.ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਗੀਤ,ਮੇਲੇ,ਤਿਉਹਾਰ,ਅਤੇ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜ਼ ਵੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਨ.ਇਥੇ 187 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹਨ.ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 97% ਭਾਗ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ 23 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ.ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿਚ 18 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ.ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਲੋਕ-ਨਾਚ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਏ.ਸਚ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਜੀਵਨ ਦੇ ਲਗਭਗ ਹਨ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ.

3.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦਾ ਸਰੂਪ ਕੀ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ- ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਦੂਜਾ ਵੱਡਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ.ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਸਦੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਇਕ ਸੋ ਪੱਚੀ ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੀ ਉਪਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ. ਇਕ ਅਨੁਮਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਲਗਭਗ 2 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਹਰ ਸਾਲ ਵਧ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੀ ਪੂਰੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ.

4.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਥਾਨਿਕ ਵਿਸਤਾਰ ’ਤੇ ਨੋਟ ਲਿਖੋ .

ਉੱਤਰ- ਭਾਰਤ ਲਗਭਗ 8⁰4ਉਤਰੀ ਅਕਸ਼ਾਂਸ਼ ਅਤੇ 37⁰17 ਉੱਤਰੀ ਅਕਸ਼ਾਂਸ਼ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਤੇ 68⁰7 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 97⁰24ਪੂਰਬੀ ਦੇਸ਼ਾਂਤਰ ਦੇ ਮਧ ਸਥਿਤ ਹੈ.ਕਰਕ ਰੇਖਾ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ.ਭਾਰਤ ਧਰਤੀ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਗੋਲਾਰਧ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਹੈ .ਉੱਤਰ ਤੋਂ ਦਖਣ ਤੱਕ ਇਸਦੀ ਲੰਬਾਈ  3214 ਅਤੇ ਪੁਰਬ ਤੋਂ ਪਛਮ ਤੱਕ 2933 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਹੈ. ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਹੀ ਅਰੁਣਾਂਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਦਿਨ ਨਿਕਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿਚ ਅਜੇ ਰਾਤ ਬਾਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ.

5.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ ਕਲਾਵਾਂ ਦੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਇਕਰੂਪਤਾ ਨੂੰ ਕੀ ਦੇਣ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ – ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਲਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਏਕਤਾ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੰਗ ਭਰਿਆ ਹੈ.ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵੇਦ ਅਤੇ ਹੋਰ  ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗ੍ਰੰਥ ਲਿਖੇ ਗਏ ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਪੜ੍ਹੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ. ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ ਮਣੀਪੁਰ ਤਕ ਵੇਦਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਹੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਹੀ ਮੇਲ ਨਾਲ ਉਰਦੂ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਧ ਕਾਲ ਵਿਚ  ਲੋਕ ਕਲਾ ਦੀ ਤਰਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ .ਵੀਰ ਰਸ ਨੇ ਲਲਿਤ ਕਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ.ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਮਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਨੂੰ ਏਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਹੈ.

6.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਭਾਰਤ ਦੀ ਖੇਤਰੀ ਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦੋ ਤਥਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਝਾਓ.

ਉੱਤਰ- ਭਾਰਤ ਦੀ ਖੇਤਰੀ ਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਦੋ ਰੂਪ ਇਸ ਤਰਾਂ ਹਨ-

ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੇਤਰ-ਭਾਰਤ ਦਾ ਪੂਰਬ-ਪਛਮੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਦਖਣੀ ਵਿਸਤਾਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਣ ਇਥੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ.ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰਫਲ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਣ ਇਸ ਨੂੰ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਦਾ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ.ਇਥੇ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਤੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਦਾ ਪਾਇਆ ਜਾਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ.

ਧਰਾਤਲ-ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਿਥੇ ਅਰਾਵਲੀ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਪਰਬਤ ਹਨ,ਉਥੇ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਜਵਾਨ ਪਰਬਤ ਵੀ ਹਨ .ਇਸਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਖਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਚਟਾਨਾਂ ਨਾਲ ਬਣੇ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪੀ ਪਠਾਰ ਹਨ.ਇਸ ਤਰਾਂ ਹਿਮਾਲਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਦੇ ਮਧ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਉਪਜਾਊ ਮੈਦਾਨ ਪਾਏ ਜਾਣਦੇ ਹਨ.

7.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕਤਾਵਾਂ ਵਿਚ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਦੋ ਤਥਾਂ ਨਾਲ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰੋ.

ਉੱਤਰ- ਉਪਰੋਕਤ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਵਿਚ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਤਥਾਂ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਨੇਕਤਾਵਾਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ. ਇਸਦੇ ਕੁਦਰਤੀ,ਆਰਥਿਕ,ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਤੱਤਾਂ ਵਿਚ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ. ਇਸਦੇ ਧਰਾਤਲੀ ਸਰੂਪ ਵਿਚ ਬੜੀ ਭਿੰਨਤਾ ਹੈ .ਜੇਕਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿਚ ਹਿਮਾਲਿਆ ਪਰਬਤ ਹੈ ਤਾਂ ਦਖਣ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪੀ ਪਠਾਰ ਹੈ.ਉੱਤਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੈਦਾਨ ਵੀ ਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਗਾਹਿਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ. ਇਹਨਾਂ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਮਾਨਸੂਨ ਪੋਣਾਂ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਏਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਿਆਂ ਹਨ.ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜਿਆਦਾਤਰ ਵਰਖਾ ਇਹਨਾਂ ਪੋਣਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ.ਭਾਰਤ ਵਿਚ 187 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ.ਦੇਸ਼ ਦੇ 97 ਫੀਸਦੀ ਭਾਗ ‘ਤੇ  23 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ. ਇੰਨਾ ਹੋਣ ਤੇ ਵੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਨੇ ਸੰਪੂਰਣ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕੜ੍ਹੀ ਵਿਚ ਬੰਨਿਆਂ ਹੋਇਆ ਹੈ.ਹਿੰਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਏਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ.

8.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਭਿੰਨਤਾ ਨੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਭਿੰਨਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਕੀ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ- ਭਾਰਤ ਅਨੇਕਤਾਵਾਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ.ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਦੇਸ਼ ਹੈ.ਇਸ ਦੀ ਇਸੇ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਅਤੇ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਣ ਹੀ ਇਸ ਵਿਚ ਕੁਦਰਤੀ ਵਖਰੇਵੇਂ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ.ਜਿਥੇ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਉਨ੍ਨ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ,ਉਥੇ ਮੈਦਾਨੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਸੂਤੀ ਕਪੜਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ.ਪ੍ਰਾਇਦੀਪੀ ਪਠਾਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੜੀਆਂ ਕਠਿਨ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ.ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਨ ਦੇ ਢੰਗ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਖਰੇ ਹਨ.ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਅਤੇ ਖਾਨ-ਪੀਣ ਉਥੋਂ ਦੀ ਜਲਵਾਯੂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ.ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਮੈਦਾਨੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ.ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਹੋਰਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲੋਂ ਉੱਚਾ ਹੈ.

9.       ਪ੍ਰਸ਼ਨ- “ਜਦੋਂ ਅਰੁਣਾਚਲ ਵਿਚ ਅਜੇ ਸੂਰਜ ਨਿਕਲ ਹੀ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿਚ ਅਜੇ ਰਾਤ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ.ਵਿਆਖਿਆ ਕਰੋ.”

ਉੱਤਰ- ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਗੁਜਰਾਤ ਤੱਕ ਦੀ ਦੂਰੀ 2933 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ. ਅਸੀਂ ਇਵੇਂ ਵੀ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਰੁਣਾਚਲ ਤੋਂ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਰਣ ਆਫ਼ ਕਛ ਦੇ ਮਧ 29⁰12 ਦਾ ਦੇਸ਼ਾਂਤਰੀ ਅੰਤਰ ਹੈ.ਹਰੇਕ ਦੇਸ਼ਾਂਤਰ ਰੇਖਾ ਵਿਚ ਚਾਰ ਮਿੰਟ ਦਾ ਅੰਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ.ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੋਨਾਂ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਦੋ ਘੰਟੇ ਦਾ ਅੰਤਰ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.ਇਸ ਲਈ ਜਦੋਂ ਅਰੁਣਾਚਲ ਵਿਚ ਸੂਰਜ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿਚ ਰਾਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ.ਇਹਨਾਂ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਪਛਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਵੀ ਸੂਰਜ ਉਦੈ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਅੰਤਰ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ.

10.   ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਾਰ੍ਕ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਕੀ ਸਥਾਨ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ- ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿਚ ਕੇਂਦਰੀ ਸਥਿਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ.ਕੇਂਦਰੀ ਸਥਿਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਣ ਹੀ ਇਸ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਦਸ਼ਕ ਵਿਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਚਲਦੇ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਵਿਚ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮਾਲਦੀਪ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਲੁਟੇਰਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੈਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਕੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ.ਇਸ ਕਾਰਣ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਾਰ੍ਕ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਗਰੁੱਪ ਵਿਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ.

            ______________________________________________________________________